KPSS TÜRKÇE DİL BİLGİSİ SORU TİPLERİ
SÖZCÜK
TÜRLERİ
(İSİM,
SIFAT, ZAMİR, ZARF, EDAT, BAĞLAÇ, ÜNLEM)
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük bir adı
nitelemektedir? (Niteleme sıfatını soruyor) güzel
kız
2. Aşağıdakilerin hangisinde betimleyici sözcüklere yer
verilmiştir? (Niteleme sıfatı veya durum zarfını
soruyor. Nasıl sorusunu isme veya fiile sorduğumuzda cevap verecek.)
Güzel
kız zor
kadın hızlı konuştu
3. Aşağıdaki cümlelerde kullanılan altı çizili sözcüklerden hangisi
nitelik bildirmektedir?
(Niteleme
sıfatı veya durum zarfını soruyor. Nasıl sorusunu isme veya fiile sorduğumuzda
cevap verecek.) Güzel
kız zor kadın hızlı
konuştu
4. Aşağıdakilerin hangisinde bir ad birden fazla sözcük tarafından
nitelenmiştir?
Uzun boylu,yakışıklı, bıyıklı adam
1 2 3 4
5. Aşağıdakilerin hangisinde bir sözcük birden çok sözcüğü
nitelemiştir?
Tertemiz yollar, evler, sokaklar, camiler
sıfat 1 2 3 4
6. Aşağıdakilerin hangisinde bir sözcük hem nitelenmiş hem
belirtilmiştir?
Güzel bir çalışma
niteleme belirtme
7. Aşağıdakilerin hangisinde bir sözcük hem niteleme hem belirtme
sıfatı almıştır?
Güzel bir çalışma
niteleme belirtme
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük bir varlığın
kime veya neye ait olduğunu bildiren bir ek almıştır?
(İyelik
ekini soruyor. Bir sözcük başına “benim, senin, onun…” alabilirse o sözcükte
iyelik eki vardır.) (bizim) evimiz (onların) düşüncesi
9. Yukarıdaki cümlede kaç sözcük aitlik eki almıştır?
(İyelik
eki alan kaç sözcük olduğunu soruyor. Yukarıdaki soru tipindeki mantıkla cevabı
bulacağız.)
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ismin yerini soru yoluyla tutan
bir sözcük vardır?
(Soru
zamirini soruyor. Soru sözcüğü ek alacak, ek yoksa da soru sözcüğünün yerine
bir isim koyabilelim.) Nereye
gidelim? Kim geldi?
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ismin yerini işaret yoluyla
tutan bir sözcük vardır?
(İşaret
zamirini soruyor. İşaret bildiren sözcük ek alacak.)
Şunları hocaya uzatıver.
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ismin yerini belgisiz yolla
tutan bir sözcük vardır?
(Belgisiz
zamiri soruyor. Belirsizlik anlamı veren sözcük ek alacak.)
bazıları,
birçoğu…
13. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde bir ismin yerini tutan ek
vardır?
(ilgi
zamirini soruyor. Sözcükte mutlaka “-imki, -inki” eki bulunacak.)
Onunki bununki şununki Ahmet’inki
14. Aşağıdakilerin hangisinde ilgi adılı (zamiri) kullanılmıştır? Kullanılmamıştır?
(ilgi
zamirini soruyor. Sözcükte mutlaka “-imki, -inki” eki bulunacak.)
Onunki bununki şununki Ahmet’inki
15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ismin yerini tutan sözcük vardır? Yoktur? (Zamiri soruyor.)
16. Aşağıdakilerin hangisinde faklı türden zamirler (adıllar) bir
arada kullanılmıştır?
Ben sana
onu oradan al da şuraya koy diye kim dedi?
Kişi kişi işaret
işaret işaret soru
17. “…………” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde tür bakımından
diğerlerinden farklıdır?
(Sözcüğün
isim mi, sıfat mı, zamir mi, zarf mı olduğuna bakacağız.)
18. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili sözcüklerin ikisi de türce
özdeştir?
Şu adam yanımıza gelip kaçıncı katta oturduğunu sordu.
19. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili sözcük isim tamlamasının
bir öğesi değildir?
Dağın
yamacına kadar dayanır bu su bize.
20. Aşağıdakilerin hangisinde isim tamlamasında tamlayan ile
tamlanan arasına betimleyici bir sözcük girmiştir?
(İsim
tamlamasında araya giren sözcük “nasıl?” sorusuna cevap verecek.) umudun tükenmez kaynağı
21. Aşağıdakilerin hangisinde isim tamlamasında tamlayan ile
tamlanan arasına bir sözcük girmiştir?
Dağların dik yamacı ülkemizin bu başbakanı
22. Aşağıdakilerin hangisinde tamlayanı düşmüş bir isim tamlaması
vardır?
(Sözcüğün
başına “benim, senin, onun…” getirebileceğiz.)
(senin) çalışmaların
23. Aşağıdakilerin hangisinde tamlayanı ile tamlananı yer
değiştirmiş bir isim tamlaması vardır?
(“-in”
ekini alan sözcük genelde satır sonunda bulunacak.)
Gözleri gözümün önüne geliyor kardeşimin. (kardeşimin gözleri)
24. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili sözcük veya sözcükler
sıfat tamlamasının bir öğesi değildir?
Uzak
diyarlardan geldim buralara.
25. Yukarıdaki tamlamaların hangileri türce özdeştir?
26. Aşağıdakilerin hangisinde soru anlamı sıfatla (ön adla)
sağlanmıştır?
(Soru
anlamı veren sözcük ek almayacak ve isimden önce gelecek.)
Hangi ev? Kaç kişi?
27. Aşağıdakilerin hangisinde soru anlamı zamirle (adılla)
sağlanmıştır?
(Soru
sözcüğü ek alacak, ek yoksa da soru sözcüğünün yerine bir isim
koyabilelim.) Nereye gidelim? Kim geldi?
28. Aşağıdakilerin hangisinde soru anlamı zarfla (belirteçle)
sağlanmıştır?
(Soru
anlamı veren sözcük ek almayacak ve eylemi etkileyecek.)
Ne
zaman geliriz? Neden gelmedin?
29. Aşağıdakilerin hangisinde soru anlamı farklı türde bir sözcükle
sağlanmıştır?
30. Aşağıdakilerin hangisinde adlaşmış sıfat kullanılmıştır? Kullanılmamıştır?
İhtiyar
insanlar: ihtiyarlar (adlaşmış sıfat)
31. Aşağıdakilerin hangisinde ikileme ismin niteliğini
anlatmaktadır?
(İkileme
isimden önce gelip isme sorulan “nasıl?” sorusuna cevap verecek.) yamuk yumuk direk
32. Aşağıdakilerin hangisinde ikileme eylemin niteliğini
anlatmaktadır? (İkileme zarf görevinde olacak.)(İkileme
eylemi etkileyip eyleme sorulan “nasıl?” sorusuna cevap verecek.) yavaş yavaş
yürüdü.
33. Aşağıdakilerin hangisinde ikileme diğerlerinden farklı türde
kullanılmıştır?
34. Aşağıdaki cümlelerde geçen ikilemelerden hangisi sözcük türü
yönünden diğerlerinden faklıdır?
35. Aşağıdakilerin hangisinde ikileme farklı bir sözcüğü
etkilemiştir?
36. Aşağıdakilerin hangisinde zarf (belirteç) vardır? Yoktur?
37. “Kimi zamirler özneyi pekiştirerek belirtir. Bunlar şahıs
zamirleriyle birlikte kullanılır.”Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu açıklamaya uygun bir zamir
vardır?
Ben
kendim sen
kendin o
kendisi Mehmet
kendisi…
38. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde yüklem durum yönünden
tamamlanmıştır?
(Durum
zarfını soruyor. Eyleme “nasıl?” sorusunu sorduğumuzda cevap verecek.) Güzel konuştun.
39. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde zaman anlamı veren sözcük
vardır? Yoktur?
(Zaman
zarfını soruyor. Ne zaman sorusuna cevap veren sözcük olacak.)
Yarın görüşelim. 1980’lerde ne olaylar yaşanmış.
40. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde zaman bildirilmemektedir? (Zaman zarfı olmayan şıkkı soruyor.)
41. Aşağıdakilerin hangisinde zaman anlamı veren sözcüğün türü
farklıdır?
(Zaman
anlamı veren sözcük “ne zaman?” sorusuna cevap veriyorsa ve zaman zarfıdır. “ne
zaman?” sorusu dışında bir soruya cevap verip ek alıyorsa isimdir.)
-Şiirlerinde akşamları anlatıyor. (“neyi?” akşamları,
isimdir.)
-Sabah kahvaltıya gidelim mi?
(“ne zaman?” sabah, zaman zarfıdır.)
42. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde “……….” sözcüğü yüklemin
anlamını etkilemiştir?
(Zarfı
bulmamızı istiyor.) (“……” tırnaktaki sözcükler “güzel, iyi, kötü…” olabilir.)
43. Aşağıdakilerin hangisinde zarf (belirteç) farklı türde bir
sözcüğü derecelendirmiştir?
Çok uzun paragraf (çok sözcüğü sıfat
tamlamasını derecelendirmiş)
Çok yorgun görünüyor. (çok sözcüğü yorgun
zarfını derecelendirmiş.)
44. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük bir türün
tamamını karşılamaktadır? (Genel anlamlı sözcüğü soruyor.)
Şairler duygusal insanlardır. (Bütün şairlerin
böyle olduğunu söylüyor.)
45. Aşağıdakilerin hangisinde “ile” sözcüğü “bağlaç” görevinde
kullanılmıştır? (ile “ve” anlamındaysa bağlaçtır.)
Konu
anlatımıyla püf
noktaları bu notlarda iç içe.
46. Aşağıdakilerin hangisinde “ile” sözcüğü “edat” (ilgeç) görevinde
kullanılmıştır? (İle “ve” anlamında değilse edattır.)
Uçakla Ankara’ya gidecekler.
47. Aşağıdakilerin hangisinde “yalnız” sözcüğü “bağlaç” görevinde
kullanılmıştır? (yalnız yerine “ama, fakat” sözcüklerini
anlamlı olarak getirebiliyorsak “yalnız” sözcüğü bağlaçtır.)
Çok
uğraştım; yalnız onu ikna edemedim.
48. Aşağıdakilerin hangisinde “yalnız” sözcüğü “edat” (ilgeç)
görevinde kullanılmıştır? (Yalnız yerine “sadece” sözcüğü
konabilirse yalnız sözcüğü edattır.) Bu
konuda yalnız sana güveniyorum.
49. Aşağıdakilerin hangisinde eylemi yapacak kişi
sınırlandırılmıştır?
Bu konuyu yalnız sen böyle anlatabilirsin.
(“sadece”
anlamı verilerek kişi sınırlaması yapılmıştır.)
50. Aşağıdakilerin hangisinde hem “edat” hem “bağlaç”
kullanılmıştır?
51. Aşağıdakilerin hangisinde “gibi” sözcüğü kendinden önceki
sözcükle öbekleşerek bir adı niteleme göreviyle kullanılmıştır?
Aslan gibi
çocuk
(gibi
aslan ismiyle birleşip bir öbek oluşturmuş, bu öbek de isimden önce gelerek
ismi nitelemiş, sıfat olmuş.)
52. Aşağıdakilerin hangisinde “gibi” sözcüğü kendinden önceki
sözcükle öbekleşerek bir eylemi (fiili) niteleme göreviyle kullanılmıştır?
Deliler
gibi sevmişti.
(gibi
aslan ismiyle birleşip bir öbek oluşturmuş, bu öbek de fiilden önce gelerek
fiili nitelemiş, zarf olmuş.
53. Aşağıdakilerin hangisinde farklı bir ad takımı (isim tamlaması)
kullanılmıştır?
54. Belgisiz sıfat görevindeki kimi sözcükler çekim eki alarak
belgisiz zamir olabilir. Aşağıdakilerin hangisinde bunun bir örneği vardır? Bazıları, birçoğu,
birkaçı…
55. İşaret sıfatı görevindeki kimi sözcükler çekim eki alarak işaret
zamiri olabilir. Aşağıdakilerin hangisinde bunun bir örneği vardır? Bunları size anlatmıştım.
CÜMLENİN ÖGELERİ
56. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem kullanılmamıştır?
(Eksiltili
cümleyi soruyor. Eksiltili cümle yüklemi olmayan cümledir. Bu cümlede üç nokta
kullanılır. Bu yüklemi anlamca kendimiz koyabiliriz.)
Ev
yapacaksan tuğladan, kız alacaksan Muğla’dan… (al)
57. Yukarıdaki cümlede aşağıdaki öğelerden hangisi vardır? Yoktur?
58. Aşağıdakilerin hangisinde “yer” kavramı vurgulanmıştır?
(Yüklemden
önce dolaylı tümleç yani yer bildiren sözcük olacak.Dolaylı tümleç “a-da-dan”
eklerini alır.) Daha şimdi yanımızdan geçti.
59. Aşağıdakilerin hangisinde “zaman” kavramı vurgulanmıştır?
(Yüklemden
önce zarf tümleci yani zaman bildiren sözcük olacak. Bu sözcük “Ne zaman?”
sorusuna cevap verecek.) Ahmet yanımızdan şimdi geçti.
60. Aşağıdakilerin hangisinde “işi yapan varlık” vurgulanmıştır?
(Yüklemden
önce özne bulunacak.) Yanımızdan şimdi Ahmet geçti.
61. Aşağıdakilerin hangisinde “yapılan işten etkilenen öğe”
vurgulanmıştır?
(Yüklemden
önce nesne yani işten etkilenen öğe olacak.)
Dün eski arkadaşlarını görmüş.
62. Aşağıdakilerin hangisinde “yüklem” vurgulanmıştır?
(Yüklem
isim soylu bir sözcük olacak.)
Başarmak çalışmaktır.
63. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisi biçimce olumlu anlamca
olumsuzdur? Ne gördüm ne duydum.
64. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisi biçimce olumsuz anlamca
olumludur? Seni sevmiyor değilim.
65. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisi biçimce de anlamca da
olumsuzdur? Daha bu konuya çalışmadım.
66. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde dolaylı tümleç (yer
tamlayıcısı) belirtili isim tamlamasından oluşmuştur?
Dağların
eteklerinden gül getirdim kucak kucak.
67. Aşağıdakilerin hangisinde eylemden etkilenen varlık betimlenerek
verilmiştir? (Nesne sıfat tamlamasında oluşacak)
Tatile
gittiğimizde güzel
yazlığımızı tamir ettirdik.
68. Yukarıdaki cümlede aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı
yoktur?
-kim? –ne?
–neyi? –neye? –nasıl? –ne zaman?
FİİL-FİİLDE KİP-EK FİİL-FİİLİMSİ
69. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinin yükleminde eylemin devam
ettiği anlamı yoktur?
(Fiil
sürerlik, “-e dur, -e kal, -e gel” eklerinden birini almayan fiili soruyor.)
Bakadur,
bakakaldım, söylenegelir…
70. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinin yükleminde eylemin sürekli
olarak yapıldığı anlamı vardır?
(Fiil
sürerlik, “-e dur, -e kal, -e gel” eklerinden birini alacak.)
Bakadur,
bakakaldım, söylenegelir…
71. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinin yükleminde tezlik anlamı
vardır?
(Fiil
tezlik, “-i ver” eki alacak.) okuyuverdik,
yazıverdim…
72. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinin yükleminde eylemin kısa
sürede yapıldığı anlamı vardır?
(Fiil
tezlik, “-i ver” eki alacak.) okuyuverdik, yazıverdim…
73. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinin yükleminde yaklaşma anlamı
vardır? (Fiil yaklaşma, “-e yaz” eki alacak.) düşeyazdık…
74. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinin yükleminde yeterlilik
anlamı vardır? (Fiil “–e bil” ekini alacak.) gidebildim,
söyleyebilmiş…
75. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde yükleminde değişerek yeni
bir görünüm kazanma anlamı vardır?
(kendiliğinden,
bizim isteğimiz dışında olan oluş fiilini soruyor.)
sararmış,
bronzlaştı, çürümüş…
76. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde yükleminde bir iş
bildirilmektedir?
(Kılış
fiilini soruyor, yüklemle “onu” sözcüğünü okuyabiliyorsak kılış fiili vardır.)
Gördüm, azarladım,
okumuşum…
77. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde yükleminde bir durum
bildirilmektedir?
(Durum
fiilini soruyor, yüklemle “onu” sözcüğünü okuyamıyorsak durum fiili vardır.)
Yatmıştım,
baktım, tiksinmiş…
78. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinin yükleminde zaman
bildirilmektedir? (Yüklemde zaman eklerinden biri
bulunacak.)
Görülen-bilinen
geçmiş zaman “–di”, öğrenilen-duyulan geçmiş zaman “–miş”, gelecek zaman
“–ecek”, şimdiki zaman “–yor”, geniş zaman “-r”
*Her gün
bu kitaptan 10 sayfa okurum.
*Seni çok
özledim.
*Yarın
tatile çıkacağız.
*Buradan
artık gitmeliyiz.(Olmaz.Yükleminde zaman eki yok,
gereklilik kipi var.)
79. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinin yükleminde zaman anlamı
vardır? (Yüklemde zaman eklerinden biri
bulunacak.)
80. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir fiil kipi kendi kip anlamı
dışında kullanılmıştır? (kip kaymasını soruyor.)
Yarın Antalya’ya gidiyoruz.
Allah vere de yarın gelmesinler.
UYARI:
KİP KAYMASI ANLATIM BOZUKLUĞU DEĞİLDİR.
81. Aşağıdaki cümlelerin hangisinin yükleminde anlam kayması (kip
kayması) vardır?
Her
gün düzenli olarak spor yapıyor.
UYARI:
KİP KAYMASI ANLATIM BOZUKLUĞU DEĞİLDİR.
82. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde duyma (başkasından duyma)
anlamı vardır?
(Duyulan-öğrenilen
geçmiş zamanı soruyor, yüklemde “–miş” eki bulunacak.)
Dün
Diyarbakır’dan dönmüşler.
83. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde görme anlamı vardır?
(Görülen
geçmiş zamanı soruyor, yüklemde “–di” eki bulunacak.)
Günde 5
saat ders çalıştı.
84. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde “-miş” eki cümleye farklı
bir anlam
katmıştır?
-Ellerin
üşümüş: görme
-Bu sınava
gireceğini söylemiş: başkasından duyma
85. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde gelecekte yapılacak bir iş
bildirilmektedir?
(Gelecek
zaman ekini soruyor. Yüklemde “–ecek” eki bulunacak.)
Ahmet yaz
tatilini Bodrum’da geçirecek.
86. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde yapılacak bir iş
bildirilmektedir?
(Gelecek
zaman ekini soruyor. Yüklemde “–ecek” eki bulunacak.)
87. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde yapılmakta olan bir iş
anlatılmaktadır?
(Şimdiki
zaman ekini soruyor. Yüklemde “–yor” eki bulunacak.)
Her zaman
halimize şükrediyoruz.
88. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde sürekli yapılan bir iş
anlatılmaktadır?
(Geniş
zaman ekini soruyor. Yüklemde “–r” eki bulunacak.)
Türkiye
bölgesinde dengesel bir rol oynar.
89. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde gereklilik anlamı vardır?
(Gereklilik
kipini soruyor. Yüklemde “–meli” eki bulunacak.)
Sana
bunları mutlaka söylemeliyim.
90. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde “şart” (koşul) anlamı vardır?
(Dilek
şart kipi eki “–se” bulunacak.) Ah bir de istediğim puanı alsam.
91. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde bir “dilek” (istek) anlamı
vardır?
(İstek
kipi eki “–e” bulunacak.) Biraz sonra yanınıza gelelim.
92. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde bir iş (işin yapılması)
emredilmektedir? (Emir kipini soruyor: gel, okusun,
okuyun…)
93. Aşağıdakilerin hangisinin yüklemi çekimli eylem (fiil) değildir?
(Fiil kip
eklerinden 1 veya 2 tane alırsa çekimlidir. Emir kipi ek almaz; ama yine de
çekimli kabul edilir.)
Bugün bu
notlar için çalışıyorum. (1 kip eki)
Hep bu
yalanlarla kandırırdın onları. (2 kip eki)
Hemen bul şu kitapları. (emir kipi)
Gündüzler
size kalsın, verin bana karanlıkları. (emir kipi)
Bizim de
yaşadığımız hayattır be kardeşim! (Yüklem isimden oluşmuş,
çekimli fiil yoktur.)
O çalışkan
bir insanmış.
(“insan” isim çekimli fiil değildir. Zaten
buradaki “-miş”
eki ek fiil eki olan”-imiş” tir. Kip eki değildir.
94. Aşağıdakilerin hangisinde ek fiil (ek eylem) kullanılmıştır?
(idi-imiş-ise-dir*)
*dir bir
isme anlam olarak gelebilirse orada ek fiil vardır; yalnız düşmüştür.
O daha dün
gelmişti.
-Gün bugündür.
-Bu
çalışmanın hepsi benim ürünüm. (dür)
95. Aşağıdakilerin hangisinde ek fiil (ek eylem) farklı bir işlevde
kullanılmıştır?
1. İsmi yüklem yapar. *ihtiyardı,
yalancıymış…
2. Birleşik zamanlı fiil yapar. Birleşik
zamanlı fiilde 2. ek, ek fiil ekidir. *geliyordu, okumuştu,
bakarsam…
96. Aşağıdakilerin hangisinde fiilimsi (eylemsi) vardır?
İsim fiil
ekleri: ma-(y)-ış-mak
Sıfat
fiil-ortaç ekleri: an-ası-mez-ar-dik-ecek-miş
Zarf fiil
ekleri: Kenyalı asya gelir gelmez ince ip arakladıkça
madan maksızın dığında
**Herkes
yanan eve
bakınca çocuğun
içinden
SF ZF
korkup kaçmak geldi.
ZF İF
97. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili sözcük fiilimsi (eylemsi) değildir?
1- Sıfat fiil eklerinde olan
“mez-ar-dik-ecek-miş” ekleri yüklemdeyse fiilimsi yapmaz.
O artık
buralara gelmez.
Kardeşine
o bakar.
Hemen
yanına geldik.
Kıyafetlerini
giyip hemen gidecek.
Daha yeni
tanışmış.
2- Kalıplaşmış sözcüklerdeki
ekler fiilimsi eki değildir.
Danışma,
ekmek, sürme, dolma,
çakmak…
FİİLDE ÇATI (EYLEMDE ÇATI)
98. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde işi yapan bellidir?
(Cümlede
işi yapan öğe yani özne bulunacak. Yüklem etken fiil olacak.)
Hemen
yanına gidip özür diledim. (Gizli özne var. “ben”)
Ahmet, bu notları kullanarak dil bilgisine
çalıştı. (Ahmet)
99. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde işi yapan belli değildir?
(Cümlede
işi yapan öğe yani özne bulunmayacak. Yüklem edilgen fiil olacak.
“(ı)l veya
–(ı)n” eklerinden birini alacak.)
Eksikler
bir bir tespit edilip giderilecek.
(Giderecek olan kim? Belli değil.)
100. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özne hem
işi yapan hem de yaptığı işten etkilenendir?
(Dönüşlü
fiili soruyor. Sevinmek, üzülmek, giyinmek… gibi)
KPSS’ DE
aldığım puanı duyunca çok sevindim.
(Bu işi ben yaptım ve bu işten ben etkilendim.)
101. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde
eylemi karşılıklı yapma anlamı vardır?
(İşteş
fiili soruyor. Yüklem “–iş, -leş” eklerinden birini alacak.)
Saatlerce mesajlaşmaktan ne anlıyor bu gençler.
102. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde “-ş”
“-leş” eki bir eylemin karşılıklı olarak yapıldığını göstermek için
kullanılmıştır?
Onunla
sadece selamlaştık.
103. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde
eylemi birlikte yapma anlamı vardır?
(İşteş
fiili soruyor. Yüklem “–iş, -leş” eklerinden birini alacak.)
Kuşlar
karşı dağa uçuştu.
104. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde
eylem yapılışı yönünden diğerlerinden farklıdır?
(Karşılıklı
işteş mi, birlikte işteş mi?)
Çocuklar
maç sahasına koşuştu.
(birlikte)
En sonunda
bu adamla da tartıştın.
(karşılıklı)
105. Aşağıdakilerin hangisinin yüklemi nesne
alabilir?
(Geçişli
fiili soruyor. Yüklemle onu sözcüğünü okuyabiliyorsak geçişli fiil vardır.)
En sonunda
istediğim şehirleri gördüm.
106. Aşağıdakilerden hangisinin yüklemi nesne
alamaz?
(Geçişsiz
fiili soruyor. Yüklemle onu sözcüğünü okuyamıyorsak geçişsiz fiil vardır.)
İki saat
boyunca sessizce baktım.
107. Aşağıdakilerden hangisinin yüklemi nesne
alamazken aldığı ek yardımıyla nesne alır hale gelmiştir?
(Oldurgan
fiili soruyor. Baktırmak, koşturmak…
gibi)
Çocuğumu baktırdım.
108. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinin
yükleminde işi başkasına yaptırma anlamı vardır?
(Ettirgen
fiili soruyor. Yüklemde patronluk olacak. Sildirdi, okuttu… gibi)
Hoca
tahtayı sildirtti.
SÖZCÜKTE YAPI (KÖK-EK)
109. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili
sözcüğün kökü isimdir?
(Sözcüğün
son anlamı ile ilgili bulunan en küçük parçası “-mek, -mak” ekini almayacak.)
Bir daha gelsem şu dünyaya, yine seni severdim bu aşkla.
(Altı
çizili olanlar isim köküdür.)
110. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili sözcüğün
kökü fiildir?
(Sözcüğün
son anlamı ile ilgili bulunan en küçük parçası “-mek, -mak” ekini alabilecek.)
İki kelime et seni seven şu kalbi kırma. (Altı
çizili olanlar fiil köküdür.)
111. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili
sözcüğün kökü sözcük türü yönünden diğerlerinden faklıdır?
(Sözcüğün
kökünün isim mi, fiil mi olduğuna bakılacak.)
Nereden bulur insanlar ben suskunken gülünecek şeyleri.
İsim K.
Fiil K. İsim K.İsim K.Fiil K. Fiil K. İsim K.
112. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili sözcük
birden çok çekim eki almıştır?
(Sözcüğün
köküne sözcüğün anlamını değiştirmeyen birden fazla ek gelecek. Bu ekler çekim
ekleridir.)
ÇEKİM
EKLERİ
-Çoğul eki
“-ler”
-Hal
ekleri “-i, -e, -de, -den”
-Tamlayan
eki (ilgi eki) “-in”
-Tamlanan
eki (iyelik eki) “-im, -in, -i…” (isme gelip sahiplik bildirir.) (saatim,
saatin, saati…)
-İlgi
zamiri “-imki, -inki”
-Olumsuzluk
eki “me”
-Kip
ekleri: “-di, -miş, -yor, -ecek, -r, -meli, -se, -e”
-Şahıs
ekleri (kişi ekleri) “-im, -in…” fiile gelip eylemi kimin yaptığını anlatır.
(geliyorum, geliyorsun, geliyor…)
-Ek fiil
ekleri “-idi, -imiş, -ise, -dir)
-Soru eki
“-mi”
Oku
y acak lar, gel miş ler di, kitap lar ı
113. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili
sözcüğün aldığı ekle anlamı değişmemiştir?
(Sözcüğün
köküne sözcüğün anlamını değiştirmeyen bir veya birden fazla ek gelecek. Bu
ekler çekim ekleridir.)
kitap lar dan oku muş tu k
114. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili
sözcük basit yapılıdır?
(Sözcüğün
aldığı eklerle anlamı değişmeyecek yani sözcük sadece çekim eki alacak.)
Saçlarından,
geliyordunuz, cümlelerin…
115. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili
sözcüğün aldığı ekle anlamı değişmiş, yeni anlamlı bir sözcük oluşmuştur?
(Sözcüğe
eklenen eklerden en az bir tanesi yapım eki olacak yani eklendiği sözcüğün
anlamını değiştirip yeni anlamlı bir sözcük yapacak. Anlam ve yapı değiştiren
ekler yapım ekleridir. Bu ekler çekim ekleri dışındaki eklerdir.)
Doğunun, yanaklarından…
116. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili
sözcük türemiş yapılıdır?
(Sözcüğe
eklenen eklerden en az bir tanesi yapım eki olacak yani eklendiği sözcüğün
anlamını değiştirip yeni anlamlı bir sözcük yapacak. Anlam ve yapı değiştiren
ekler yapım ekleridir. Bu ekler çekim ekleri dışındaki eklerdir.)
gözetlemişler,
bölgelerde…
117. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili
sözcük yapıca diğerlerinden farklıdır?
-Sözcüğün aldığı eklerle anlamı
değişmemişse yeni bir sözcük oluşmamışsa sözcük basit sözcüktür. Bu durumda
sözcüğün aldığı ekler çekim ekidir.
-Sözcüğün aldığı eklerle anlamı değişmişse
yeni anlamlı bir sözcük oluşmuşsa sözcük türemiş sözcüktür. Bu durumda sözcüğün
aldığı eklerde yapım eki vardır.
-İki sözcük birleşmişse sözcük
birleşiktir.
*Türkiye
son dönemde sözü dinlenir, başarılı, lider bir ülke olmaya başladı.
basit basit türemiş basit türemiş türemiş basit basitbasit
basit türemiş
118. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde
“-tır” eki farklı bir anlamda kullanılmıştır?
-Ders
bitmiştir.
(Kesinlik) -O gelmiştir. (Tahmin)
CÜMLE TÜRLERİ
119. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisi
yüklemin yerine göre diğerlerinden farklıdır?
(Yüklem
sondaysa kurallı-düz, sonda değilse devrik cümledir.)
Herhangi
bir dikkat çeken ses de mi duymadın?
(kurallı cümle)
Onun duydum kim olduğunu. (devrik cümle)
120. Aşağıdakilerin hangisi kurallı bir
cümledir?
(Yüklemin
sonda olduğu cümleyi soruyor.)
Nerede
olduğunu bilmiyordu.
(kurallı cümle)
121. Aşağıdakilerin hangisi kurallı bir cümle değildir?
(Yüklemin
sonda olmadığı cümleyi yani devrik cümleyi soruyor.)
Akşam gitmiş onların evinin önüne. (devrik cümle)
122. Aşağıdakilerin hangisi devrik cümledir?
(Yüklemin
sonda olmadığı cümleyi yani devrik cümleyi soruyor.)
Gideceğiz hemen bir şey sorup. (devrik cümle)
123. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde
yüklemin sözcük türü diğerlerinden farklıdır?
(Yüklem
isim soylu mu, fiil soylu mu olduğuna bakacağız.)
(Yüklem
aldığı ekle anlam değişimine uğramışsa yani yapım eki almışsa bu halinin isim
veya fiil olduğuna bakılır.)
Umut, fakirin ekmeğidir.
(isim cümlesi)
İyi bir
puan alacağımı umuyorum.
(fiil cümlesi)
124. Aşağıdakilerden hangisi isim cümlesidir?
(Yükleminin
isim soylu olduğu cümleyi soruyor.)
Başarmak, çalışmaktır.
Bu, onun tek isteğidir.
125. Aşağıdakilerden hangisi fiil cümlesidir?
(Yükleminin
fiil soylu olduğu cümleyi soruyor.)
Dedem çok ihtiyarladı.
Bu adam da çocuklaştı.
Yapraklar incilendi senin için.
126. Aşağıdakilerin hangisi devrik isim
cümlesidir?
Uyumaktı en sevdiği şey.
127. Aşağıdakilerin hangisi devrik fiil
cümlesidir?
Umuyordu onun da buraya geleceğini.
128. Aşağıdakilerin hangisi eksiltili
cümledir?
(Yüklemi
olmayan cümleyi soruyor. Bu yüklemi anlamsal olarak biz getirebiliriz.)
Ev
yapacaksan tuğladan, kız alacaksan Muğla’dan… (al)
Dalaman’da
bir çay molası ardından
dağlara… (çıktık)
129. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde bir
ara söz kullanılmıştır?
(Ara
sözlerin başında ve sonunda virgül ya da kısa çizgi bulunur. Bazen herhangi bir
ögeyi açıklayıcı durumdadır.)
Antalya’ya,
doğduğu yere, geri
döndü.
130. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde bir
ögenin açıklayıcısı durumundaki bir söz kullanılmıştır? (Ara sözü soruyor.)
Ahmet -bizim sınıf arkadaşımız- seni görmüş dün.
131. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde ara
söz herhangi bir ögenin açıklayıcısı değildir?
Doğruları
söylemen, bunu ben yapamıyorum, hoşuma gitti.
132. Aşağıdakilerin hangisinde eylem farklı
kişilerce yapılmıştır?
-Ahmet
okula gitti, okuldan geç döndü. (Aynı kişi yapmış.)
-Bayramda
annesi Adana’ya gitti, babası Ankara’ya gitti. (Farklı kişiler yapmış.)
133. Aşağıdakilerin hangisinde yüklem ortak
kullanılmıştır?
-Babam
sabah işyerine, kardeşlerim de dil kursuna gitti.
134. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde bir
yargı bildirilmektedir?
(1 tane
yüklem olacak, bunun dışında fiilimsi veya başka bir yüklem olmayacak.)
Seninle on
yıl öncesinden tanışıyoruz.
135. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde
birden fazla yargı vardır?
(Birden
fazla yüklem veya bir yüklem bir fiilimsi bulunacak.)
Senin geldiğini görmedim.
Herkes yanan eve bakıyordu.
Geldim,
gördüm, gezdim.
136. Aşağıdakilerin hangisi yapısına göre
basit cümledir?
(1 tane
yüklem olacak, bunun dışında fiilimsi veya başka bir yüklem olmayacak.)
Onun ne
kadar yükseğe çıkmış bu uçakla.
137. Aşağıdakilerin hangisi yapısına göre
birleşik cümledir?
-Bir
yüklem ve fiilimsi varsa girişik birleşik cümledir.
Onun ne
kadar yürekli olduğunu bilirim.
-Bir
yüklem ve koşul-şart eki “-se” varsa koşullu birleşik cümledir.
Biz inanırsak
herkes inanır buna.
-Doğrudan
anlatım varsa iç içe birleşik cümle olur.
Ahmet:
“seninle iyi anlaşacağız.” dedi.
138. Aşağıdakilerin hangisi yapısına göre
sıralı cümledir?
(En az 2
cümle birbirine virgül ya da noktalı virgülle bağlanacak.)
Kel ölür,
sırma saçlı olur; kör ölür, badem gözlü olur.
At ölür,
meydan kalır; yiğit ölür, şan kalır.
139. Aşağıdakilerin hangisi yapısına göre
bağlı cümledir?
(En az 2
cümle birbirine bağlaçla bağlanacak.)
Geldim ve hemen gittim.
Onu
gördüm; ama hatırlayamadım.
SÖZCÜK
TÜRLERİ
(İSİM,
SIFAT, ZAMİR, ZARF, EDAT, BAĞLAÇ, ÜNLEM)
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük bir adı
nitelemektedir? (Niteleme sıfatını soruyor) güzel
kız
2. Aşağıdakilerin hangisinde betimleyici sözcüklere yer
verilmiştir? (Niteleme sıfatı veya durum zarfını
soruyor. Nasıl sorusunu isme veya fiile sorduğumuzda cevap verecek.)
Güzel
kız zor
kadın hızlı konuştu
3. Aşağıdaki cümlelerde kullanılan altı çizili sözcüklerden hangisi
nitelik bildirmektedir?
(Niteleme
sıfatı veya durum zarfını soruyor. Nasıl sorusunu isme veya fiile sorduğumuzda
cevap verecek.) Güzel
kız zor kadın hızlı
konuştu
4. Aşağıdakilerin hangisinde bir ad birden fazla sözcük tarafından
nitelenmiştir?
Uzun boylu,yakışıklı, bıyıklı adam
1 2 3 4
Uzun boylu,yakışıklı, bıyıklı adam
1 2 3 4
5. Aşağıdakilerin hangisinde bir sözcük birden çok sözcüğü
nitelemiştir?
Tertemiz yollar, evler, sokaklar, camiler
sıfat 1 2 3 4
Tertemiz yollar, evler, sokaklar, camiler
sıfat 1 2 3 4
6. Aşağıdakilerin hangisinde bir sözcük hem nitelenmiş hem
belirtilmiştir?
Güzel bir çalışma
Güzel bir çalışma
niteleme belirtme
7. Aşağıdakilerin hangisinde bir sözcük hem niteleme hem belirtme
sıfatı almıştır?
Güzel bir çalışma
Güzel bir çalışma
niteleme belirtme
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük bir varlığın
kime veya neye ait olduğunu bildiren bir ek almıştır?
(İyelik
ekini soruyor. Bir sözcük başına “benim, senin, onun…” alabilirse o sözcükte
iyelik eki vardır.) (bizim) evimiz (onların) düşüncesi
9. Yukarıdaki cümlede kaç sözcük aitlik eki almıştır?
(İyelik
eki alan kaç sözcük olduğunu soruyor. Yukarıdaki soru tipindeki mantıkla cevabı
bulacağız.)
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ismin yerini soru yoluyla tutan
bir sözcük vardır?
(Soru
zamirini soruyor. Soru sözcüğü ek alacak, ek yoksa da soru sözcüğünün yerine
bir isim koyabilelim.) Nereye
gidelim? Kim geldi?
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ismin yerini işaret yoluyla
tutan bir sözcük vardır?
(İşaret
zamirini soruyor. İşaret bildiren sözcük ek alacak.)
Şunları hocaya uzatıver.
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ismin yerini belgisiz yolla
tutan bir sözcük vardır?
(Belgisiz
zamiri soruyor. Belirsizlik anlamı veren sözcük ek alacak.)
bazıları,
birçoğu…
13. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde bir ismin yerini tutan ek
vardır?
(ilgi
zamirini soruyor. Sözcükte mutlaka “-imki, -inki” eki bulunacak.)
Onunki bununki şununki Ahmet’inki
14. Aşağıdakilerin hangisinde ilgi adılı (zamiri) kullanılmıştır? Kullanılmamıştır?
(ilgi
zamirini soruyor. Sözcükte mutlaka “-imki, -inki” eki bulunacak.)
Onunki bununki şununki Ahmet’inki
15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ismin yerini tutan sözcük vardır? Yoktur? (Zamiri soruyor.)
16. Aşağıdakilerin hangisinde faklı türden zamirler (adıllar) bir
arada kullanılmıştır?
Ben sana
onu oradan al da şuraya koy diye kim dedi?
Kişi kişi işaret
işaret işaret soru
17. “…………” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde tür bakımından
diğerlerinden farklıdır?
(Sözcüğün
isim mi, sıfat mı, zamir mi, zarf mı olduğuna bakacağız.)
18. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili sözcüklerin ikisi de türce
özdeştir?
Şu adam yanımıza gelip kaçıncı katta oturduğunu sordu.
19. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili sözcük isim tamlamasının
bir öğesi değildir?
Dağın
yamacına kadar dayanır bu su bize.
20. Aşağıdakilerin hangisinde isim tamlamasında tamlayan ile
tamlanan arasına betimleyici bir sözcük girmiştir?
(İsim
tamlamasında araya giren sözcük “nasıl?” sorusuna cevap verecek.) umudun tükenmez kaynağı
21. Aşağıdakilerin hangisinde isim tamlamasında tamlayan ile
tamlanan arasına bir sözcük girmiştir?
Dağların dik yamacı ülkemizin bu başbakanı
22. Aşağıdakilerin hangisinde tamlayanı düşmüş bir isim tamlaması
vardır?
(Sözcüğün
başına “benim, senin, onun…” getirebileceğiz.)
(senin) çalışmaların
23. Aşağıdakilerin hangisinde tamlayanı ile tamlananı yer
değiştirmiş bir isim tamlaması vardır?
(“-in”
ekini alan sözcük genelde satır sonunda bulunacak.)
Gözleri gözümün önüne geliyor kardeşimin. (kardeşimin gözleri)
24. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili sözcük veya sözcükler
sıfat tamlamasının bir öğesi değildir?
Uzak
diyarlardan geldim buralara.
25. Yukarıdaki tamlamaların hangileri türce özdeştir?
26. Aşağıdakilerin hangisinde soru anlamı sıfatla (ön adla)
sağlanmıştır?
(Soru
anlamı veren sözcük ek almayacak ve isimden önce gelecek.)
Hangi ev? Kaç kişi?
27. Aşağıdakilerin hangisinde soru anlamı zamirle (adılla)
sağlanmıştır?
(Soru
sözcüğü ek alacak, ek yoksa da soru sözcüğünün yerine bir isim
koyabilelim.) Nereye gidelim? Kim geldi?
28. Aşağıdakilerin hangisinde soru anlamı zarfla (belirteçle)
sağlanmıştır?
(Soru
anlamı veren sözcük ek almayacak ve eylemi etkileyecek.)
Ne
zaman geliriz? Neden gelmedin?
29. Aşağıdakilerin hangisinde soru anlamı farklı türde bir sözcükle
sağlanmıştır?
30. Aşağıdakilerin hangisinde adlaşmış sıfat kullanılmıştır? Kullanılmamıştır?
İhtiyar
insanlar: ihtiyarlar (adlaşmış sıfat)
31. Aşağıdakilerin hangisinde ikileme ismin niteliğini
anlatmaktadır?
(İkileme
isimden önce gelip isme sorulan “nasıl?” sorusuna cevap verecek.) yamuk yumuk direk
32. Aşağıdakilerin hangisinde ikileme eylemin niteliğini
anlatmaktadır? (İkileme zarf görevinde olacak.)(İkileme
eylemi etkileyip eyleme sorulan “nasıl?” sorusuna cevap verecek.) yavaş yavaş
yürüdü.
33. Aşağıdakilerin hangisinde ikileme diğerlerinden farklı türde
kullanılmıştır?
34. Aşağıdaki cümlelerde geçen ikilemelerden hangisi sözcük türü
yönünden diğerlerinden faklıdır?
35. Aşağıdakilerin hangisinde ikileme farklı bir sözcüğü
etkilemiştir?
36. Aşağıdakilerin hangisinde zarf (belirteç) vardır? Yoktur?
37. “Kimi zamirler özneyi pekiştirerek belirtir. Bunlar şahıs
zamirleriyle birlikte kullanılır.”Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu açıklamaya uygun bir zamir
vardır?
Ben
kendim sen
kendin o
kendisi Mehmet
kendisi…
38. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde yüklem durum yönünden
tamamlanmıştır?
(Durum
zarfını soruyor. Eyleme “nasıl?” sorusunu sorduğumuzda cevap verecek.) Güzel konuştun.
39. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde zaman anlamı veren sözcük
vardır? Yoktur?
(Zaman
zarfını soruyor. Ne zaman sorusuna cevap veren sözcük olacak.)
Yarın görüşelim. 1980’lerde ne olaylar yaşanmış.
40. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde zaman bildirilmemektedir? (Zaman zarfı olmayan şıkkı soruyor.)
41. Aşağıdakilerin hangisinde zaman anlamı veren sözcüğün türü
farklıdır?
(Zaman
anlamı veren sözcük “ne zaman?” sorusuna cevap veriyorsa ve zaman zarfıdır. “ne
zaman?” sorusu dışında bir soruya cevap verip ek alıyorsa isimdir.)
-Şiirlerinde akşamları anlatıyor. (“neyi?” akşamları,
isimdir.)
-Sabah kahvaltıya gidelim mi?
(“ne zaman?” sabah, zaman zarfıdır.)
42. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde “……….” sözcüğü yüklemin
anlamını etkilemiştir?
(Zarfı
bulmamızı istiyor.) (“……” tırnaktaki sözcükler “güzel, iyi, kötü…” olabilir.)
43. Aşağıdakilerin hangisinde zarf (belirteç) farklı türde bir
sözcüğü derecelendirmiştir?
Çok uzun paragraf (çok sözcüğü sıfat
tamlamasını derecelendirmiş)
Çok yorgun görünüyor. (çok sözcüğü yorgun
zarfını derecelendirmiş.)
44. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük bir türün
tamamını karşılamaktadır? (Genel anlamlı sözcüğü soruyor.)
Şairler duygusal insanlardır. (Bütün şairlerin
böyle olduğunu söylüyor.)
45. Aşağıdakilerin hangisinde “ile” sözcüğü “bağlaç” görevinde
kullanılmıştır? (ile “ve” anlamındaysa bağlaçtır.)
Konu
anlatımıyla püf
noktaları bu notlarda iç içe.
46. Aşağıdakilerin hangisinde “ile” sözcüğü “edat” (ilgeç) görevinde
kullanılmıştır? (İle “ve” anlamında değilse edattır.)
Uçakla Ankara’ya gidecekler.
47. Aşağıdakilerin hangisinde “yalnız” sözcüğü “bağlaç” görevinde
kullanılmıştır? (yalnız yerine “ama, fakat” sözcüklerini
anlamlı olarak getirebiliyorsak “yalnız” sözcüğü bağlaçtır.)
Çok
uğraştım; yalnız onu ikna edemedim.
48. Aşağıdakilerin hangisinde “yalnız” sözcüğü “edat” (ilgeç)
görevinde kullanılmıştır? (Yalnız yerine “sadece” sözcüğü
konabilirse yalnız sözcüğü edattır.) Bu
konuda yalnız sana güveniyorum.
49. Aşağıdakilerin hangisinde eylemi yapacak kişi
sınırlandırılmıştır?
Bu konuyu yalnız sen böyle anlatabilirsin.
(“sadece”
anlamı verilerek kişi sınırlaması yapılmıştır.)
50. Aşağıdakilerin hangisinde hem “edat” hem “bağlaç”
kullanılmıştır?
51. Aşağıdakilerin hangisinde “gibi” sözcüğü kendinden önceki
sözcükle öbekleşerek bir adı niteleme göreviyle kullanılmıştır?
Aslan gibi
çocuk
(gibi
aslan ismiyle birleşip bir öbek oluşturmuş, bu öbek de isimden önce gelerek
ismi nitelemiş, sıfat olmuş.)
52. Aşağıdakilerin hangisinde “gibi” sözcüğü kendinden önceki
sözcükle öbekleşerek bir eylemi (fiili) niteleme göreviyle kullanılmıştır?
Deliler
gibi sevmişti.
(gibi
aslan ismiyle birleşip bir öbek oluşturmuş, bu öbek de fiilden önce gelerek
fiili nitelemiş, zarf olmuş.
53. Aşağıdakilerin hangisinde farklı bir ad takımı (isim tamlaması)
kullanılmıştır?
54. Belgisiz sıfat görevindeki kimi sözcükler çekim eki alarak
belgisiz zamir olabilir. Aşağıdakilerin hangisinde bunun bir örneği vardır? Bazıları, birçoğu,
birkaçı…
55. İşaret sıfatı görevindeki kimi sözcükler çekim eki alarak işaret
zamiri olabilir. Aşağıdakilerin hangisinde bunun bir örneği vardır? Bunları size anlatmıştım.
CÜMLENİN ÖGELERİ
56. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem kullanılmamıştır?
(Eksiltili
cümleyi soruyor. Eksiltili cümle yüklemi olmayan cümledir. Bu cümlede üç nokta
kullanılır. Bu yüklemi anlamca kendimiz koyabiliriz.)
Ev
yapacaksan tuğladan, kız alacaksan Muğla’dan… (al)
57. Yukarıdaki cümlede aşağıdaki öğelerden hangisi vardır? Yoktur?
58. Aşağıdakilerin hangisinde “yer” kavramı vurgulanmıştır?
(Yüklemden
önce dolaylı tümleç yani yer bildiren sözcük olacak.Dolaylı tümleç “a-da-dan”
eklerini alır.) Daha şimdi yanımızdan geçti.
59. Aşağıdakilerin hangisinde “zaman” kavramı vurgulanmıştır?
(Yüklemden
önce zarf tümleci yani zaman bildiren sözcük olacak. Bu sözcük “Ne zaman?”
sorusuna cevap verecek.) Ahmet yanımızdan şimdi geçti.
60. Aşağıdakilerin hangisinde “işi yapan varlık” vurgulanmıştır?
(Yüklemden
önce özne bulunacak.) Yanımızdan şimdi Ahmet geçti.
61. Aşağıdakilerin hangisinde “yapılan işten etkilenen öğe”
vurgulanmıştır?
(Yüklemden
önce nesne yani işten etkilenen öğe olacak.)
Dün eski arkadaşlarını görmüş.
62. Aşağıdakilerin hangisinde “yüklem” vurgulanmıştır?
(Yüklem
isim soylu bir sözcük olacak.)
Başarmak çalışmaktır.
63. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisi biçimce olumlu anlamca
olumsuzdur? Ne gördüm ne duydum.
64. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisi biçimce olumsuz anlamca
olumludur? Seni sevmiyor değilim.
65. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisi biçimce de anlamca da
olumsuzdur? Daha bu konuya çalışmadım.
66. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde dolaylı tümleç (yer
tamlayıcısı) belirtili isim tamlamasından oluşmuştur?
Dağların
eteklerinden gül getirdim kucak kucak.
67. Aşağıdakilerin hangisinde eylemden etkilenen varlık betimlenerek
verilmiştir? (Nesne sıfat tamlamasında oluşacak)
Tatile
gittiğimizde güzel
yazlığımızı tamir ettirdik.
68. Yukarıdaki cümlede aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı
yoktur?
-kim? –ne?
–neyi? –neye? –nasıl? –ne zaman?
FİİL-FİİLDE KİP-EK FİİL-FİİLİMSİ
69. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinin yükleminde eylemin devam
ettiği anlamı yoktur?
(Fiil
sürerlik, “-e dur, -e kal, -e gel” eklerinden birini almayan fiili soruyor.)
Bakadur,
bakakaldım, söylenegelir…
70. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinin yükleminde eylemin sürekli
olarak yapıldığı anlamı vardır?
(Fiil
sürerlik, “-e dur, -e kal, -e gel” eklerinden birini alacak.)
Bakadur,
bakakaldım, söylenegelir…
71. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinin yükleminde tezlik anlamı
vardır?
(Fiil
tezlik, “-i ver” eki alacak.) okuyuverdik,
yazıverdim…
72. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinin yükleminde eylemin kısa
sürede yapıldığı anlamı vardır?
(Fiil
tezlik, “-i ver” eki alacak.) okuyuverdik, yazıverdim…
73. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinin yükleminde yaklaşma anlamı
vardır? (Fiil yaklaşma, “-e yaz” eki alacak.) düşeyazdık…
74. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinin yükleminde yeterlilik
anlamı vardır? (Fiil “–e bil” ekini alacak.) gidebildim,
söyleyebilmiş…
75. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde yükleminde değişerek yeni
bir görünüm kazanma anlamı vardır?
(kendiliğinden,
bizim isteğimiz dışında olan oluş fiilini soruyor.)
sararmış,
bronzlaştı, çürümüş…
76. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde yükleminde bir iş
bildirilmektedir?
(Kılış
fiilini soruyor, yüklemle “onu” sözcüğünü okuyabiliyorsak kılış fiili vardır.)
Gördüm, azarladım,
okumuşum…
77. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde yükleminde bir durum
bildirilmektedir?
(Durum
fiilini soruyor, yüklemle “onu” sözcüğünü okuyamıyorsak durum fiili vardır.)
Yatmıştım,
baktım, tiksinmiş…
78. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinin yükleminde zaman
bildirilmektedir? (Yüklemde zaman eklerinden biri
bulunacak.)
Görülen-bilinen
geçmiş zaman “–di”, öğrenilen-duyulan geçmiş zaman “–miş”, gelecek zaman
“–ecek”, şimdiki zaman “–yor”, geniş zaman “-r”
*Her gün
bu kitaptan 10 sayfa okurum.
*Seni çok
özledim.
*Yarın
tatile çıkacağız.
*Buradan
artık gitmeliyiz.(Olmaz.Yükleminde zaman eki yok,
gereklilik kipi var.)
79. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinin yükleminde zaman anlamı
vardır? (Yüklemde zaman eklerinden biri
bulunacak.)
80. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir fiil kipi kendi kip anlamı
dışında kullanılmıştır? (kip kaymasını soruyor.)
Yarın Antalya’ya gidiyoruz.
Allah vere de yarın gelmesinler.
UYARI:
KİP KAYMASI ANLATIM BOZUKLUĞU DEĞİLDİR.
81. Aşağıdaki cümlelerin hangisinin yükleminde anlam kayması (kip
kayması) vardır?
Her
gün düzenli olarak spor yapıyor.
UYARI:
KİP KAYMASI ANLATIM BOZUKLUĞU DEĞİLDİR.
82. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde duyma (başkasından duyma)
anlamı vardır?
(Duyulan-öğrenilen
geçmiş zamanı soruyor, yüklemde “–miş” eki bulunacak.)
Dün
Diyarbakır’dan dönmüşler.
83. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde görme anlamı vardır?
(Görülen
geçmiş zamanı soruyor, yüklemde “–di” eki bulunacak.)
Günde 5
saat ders çalıştı.
84. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde “-miş” eki cümleye farklı
bir anlam
katmıştır?
-Ellerin
üşümüş: görme
-Bu sınava
gireceğini söylemiş: başkasından duyma
85. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde gelecekte yapılacak bir iş
bildirilmektedir?
(Gelecek
zaman ekini soruyor. Yüklemde “–ecek” eki bulunacak.)
Ahmet yaz
tatilini Bodrum’da geçirecek.
86. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde yapılacak bir iş
bildirilmektedir?
(Gelecek
zaman ekini soruyor. Yüklemde “–ecek” eki bulunacak.)
87. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde yapılmakta olan bir iş
anlatılmaktadır?
(Şimdiki
zaman ekini soruyor. Yüklemde “–yor” eki bulunacak.)
Her zaman
halimize şükrediyoruz.
88. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde sürekli yapılan bir iş
anlatılmaktadır?
(Geniş
zaman ekini soruyor. Yüklemde “–r” eki bulunacak.)
Türkiye
bölgesinde dengesel bir rol oynar.
89. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde gereklilik anlamı vardır?
(Gereklilik
kipini soruyor. Yüklemde “–meli” eki bulunacak.)
Sana
bunları mutlaka söylemeliyim.
90. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde “şart” (koşul) anlamı vardır?
(Dilek
şart kipi eki “–se” bulunacak.) Ah bir de istediğim puanı alsam.
91. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde bir “dilek” (istek) anlamı
vardır?
(İstek
kipi eki “–e” bulunacak.) Biraz sonra yanınıza gelelim.
92. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde bir iş (işin yapılması)
emredilmektedir? (Emir kipini soruyor: gel, okusun,
okuyun…)
93. Aşağıdakilerin hangisinin yüklemi çekimli eylem (fiil) değildir?
(Fiil kip
eklerinden 1 veya 2 tane alırsa çekimlidir. Emir kipi ek almaz; ama yine de
çekimli kabul edilir.)
Bugün bu
notlar için çalışıyorum. (1 kip eki)
Hep bu
yalanlarla kandırırdın onları. (2 kip eki)
Hemen bul şu kitapları. (emir kipi)
Gündüzler
size kalsın, verin bana karanlıkları. (emir kipi)
Bizim de
yaşadığımız hayattır be kardeşim! (Yüklem isimden oluşmuş,
çekimli fiil yoktur.)
O çalışkan
bir insanmış.
(“insan” isim çekimli fiil değildir. Zaten
buradaki “-miş”
eki ek fiil eki olan”-imiş” tir. Kip eki değildir.
94. Aşağıdakilerin hangisinde ek fiil (ek eylem) kullanılmıştır?
(idi-imiş-ise-dir*)
*dir bir
isme anlam olarak gelebilirse orada ek fiil vardır; yalnız düşmüştür.
O daha dün
gelmişti.
-Gün bugündür.
-Bu
çalışmanın hepsi benim ürünüm. (dür)
95. Aşağıdakilerin hangisinde ek fiil (ek eylem) farklı bir işlevde
kullanılmıştır?
1. İsmi yüklem yapar. *ihtiyardı,
yalancıymış…
2. Birleşik zamanlı fiil yapar. Birleşik
zamanlı fiilde 2. ek, ek fiil ekidir. *geliyordu, okumuştu,
bakarsam…
96. Aşağıdakilerin hangisinde fiilimsi (eylemsi) vardır?
İsim fiil
ekleri: ma-(y)-ış-mak
Sıfat
fiil-ortaç ekleri: an-ası-mez-ar-dik-ecek-miş
Zarf fiil
ekleri: Kenyalı asya gelir gelmez ince ip arakladıkça
madan maksızın dığında
**Herkes
yanan eve
bakınca çocuğun
içinden
SF ZF
korkup kaçmak geldi.
ZF İF
97. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili sözcük fiilimsi (eylemsi) değildir?
1- Sıfat fiil eklerinde olan
“mez-ar-dik-ecek-miş” ekleri yüklemdeyse fiilimsi yapmaz.
O artık
buralara gelmez.
Kardeşine
o bakar.
Hemen
yanına geldik.
Kıyafetlerini
giyip hemen gidecek.
Daha yeni
tanışmış.
2- Kalıplaşmış sözcüklerdeki
ekler fiilimsi eki değildir.
Danışma,
ekmek, sürme, dolma,
çakmak…
FİİLDE ÇATI (EYLEMDE ÇATI)
98. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde işi yapan bellidir?
(Cümlede
işi yapan öğe yani özne bulunacak. Yüklem etken fiil olacak.)
Hemen
yanına gidip özür diledim. (Gizli özne var. “ben”)
Ahmet, bu notları kullanarak dil bilgisine
çalıştı. (Ahmet)
99. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde işi yapan belli değildir?
(Cümlede
işi yapan öğe yani özne bulunmayacak. Yüklem edilgen fiil olacak.
“(ı)l veya
–(ı)n” eklerinden birini alacak.)
Eksikler
bir bir tespit edilip giderilecek.
(Giderecek olan kim? Belli değil.)
100. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özne hem
işi yapan hem de yaptığı işten etkilenendir?
(Dönüşlü
fiili soruyor. Sevinmek, üzülmek, giyinmek… gibi)
KPSS’ DE
aldığım puanı duyunca çok sevindim.
(Bu işi ben yaptım ve bu işten ben etkilendim.)
101. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde
eylemi karşılıklı yapma anlamı vardır?
(İşteş
fiili soruyor. Yüklem “–iş, -leş” eklerinden birini alacak.)
Saatlerce mesajlaşmaktan ne anlıyor bu gençler.
102. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde “-ş”
“-leş” eki bir eylemin karşılıklı olarak yapıldığını göstermek için
kullanılmıştır?
Onunla
sadece selamlaştık.
103. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde
eylemi birlikte yapma anlamı vardır?
(İşteş
fiili soruyor. Yüklem “–iş, -leş” eklerinden birini alacak.)
Kuşlar
karşı dağa uçuştu.
104. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde
eylem yapılışı yönünden diğerlerinden farklıdır?
(Karşılıklı
işteş mi, birlikte işteş mi?)
Çocuklar
maç sahasına koşuştu.
(birlikte)
En sonunda
bu adamla da tartıştın.
(karşılıklı)
105. Aşağıdakilerin hangisinin yüklemi nesne
alabilir?
(Geçişli
fiili soruyor. Yüklemle onu sözcüğünü okuyabiliyorsak geçişli fiil vardır.)
En sonunda
istediğim şehirleri gördüm.
106. Aşağıdakilerden hangisinin yüklemi nesne
alamaz?
(Geçişsiz
fiili soruyor. Yüklemle onu sözcüğünü okuyamıyorsak geçişsiz fiil vardır.)
İki saat
boyunca sessizce baktım.
107. Aşağıdakilerden hangisinin yüklemi nesne
alamazken aldığı ek yardımıyla nesne alır hale gelmiştir?
(Oldurgan
fiili soruyor. Baktırmak, koşturmak…
gibi)
Çocuğumu baktırdım.
108. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinin
yükleminde işi başkasına yaptırma anlamı vardır?
(Ettirgen
fiili soruyor. Yüklemde patronluk olacak. Sildirdi, okuttu… gibi)
Hoca
tahtayı sildirtti.
SÖZCÜKTE YAPI (KÖK-EK)
109. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili
sözcüğün kökü isimdir?
(Sözcüğün
son anlamı ile ilgili bulunan en küçük parçası “-mek, -mak” ekini almayacak.)
Bir daha gelsem şu dünyaya, yine seni severdim bu aşkla.
(Altı
çizili olanlar isim köküdür.)
110. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili sözcüğün
kökü fiildir?
(Sözcüğün
son anlamı ile ilgili bulunan en küçük parçası “-mek, -mak” ekini alabilecek.)
İki kelime et seni seven şu kalbi kırma. (Altı
çizili olanlar fiil köküdür.)
111. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili
sözcüğün kökü sözcük türü yönünden diğerlerinden faklıdır?
(Sözcüğün
kökünün isim mi, fiil mi olduğuna bakılacak.)
Nereden bulur insanlar ben suskunken gülünecek şeyleri.
İsim K.
Fiil K. İsim K.İsim K.Fiil K. Fiil K. İsim K.
112. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili sözcük
birden çok çekim eki almıştır?
(Sözcüğün
köküne sözcüğün anlamını değiştirmeyen birden fazla ek gelecek. Bu ekler çekim
ekleridir.)
ÇEKİM
EKLERİ
-Çoğul eki
“-ler”
-Hal
ekleri “-i, -e, -de, -den”
-Tamlayan
eki (ilgi eki) “-in”
-Tamlanan
eki (iyelik eki) “-im, -in, -i…” (isme gelip sahiplik bildirir.) (saatim,
saatin, saati…)
-İlgi
zamiri “-imki, -inki”
-Olumsuzluk
eki “me”
-Kip
ekleri: “-di, -miş, -yor, -ecek, -r, -meli, -se, -e”
-Şahıs
ekleri (kişi ekleri) “-im, -in…” fiile gelip eylemi kimin yaptığını anlatır.
(geliyorum, geliyorsun, geliyor…)
-Ek fiil
ekleri “-idi, -imiş, -ise, -dir)
-Soru eki
“-mi”
Oku
y acak lar, gel miş ler di, kitap lar ı
113. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili
sözcüğün aldığı ekle anlamı değişmemiştir?
(Sözcüğün
köküne sözcüğün anlamını değiştirmeyen bir veya birden fazla ek gelecek. Bu
ekler çekim ekleridir.)
kitap lar dan oku muş tu k
114. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili
sözcük basit yapılıdır?
(Sözcüğün
aldığı eklerle anlamı değişmeyecek yani sözcük sadece çekim eki alacak.)
Saçlarından,
geliyordunuz, cümlelerin…
115. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili
sözcüğün aldığı ekle anlamı değişmiş, yeni anlamlı bir sözcük oluşmuştur?
(Sözcüğe
eklenen eklerden en az bir tanesi yapım eki olacak yani eklendiği sözcüğün
anlamını değiştirip yeni anlamlı bir sözcük yapacak. Anlam ve yapı değiştiren
ekler yapım ekleridir. Bu ekler çekim ekleri dışındaki eklerdir.)
Doğunun, yanaklarından…
116. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili
sözcük türemiş yapılıdır?
(Sözcüğe
eklenen eklerden en az bir tanesi yapım eki olacak yani eklendiği sözcüğün
anlamını değiştirip yeni anlamlı bir sözcük yapacak. Anlam ve yapı değiştiren
ekler yapım ekleridir. Bu ekler çekim ekleri dışındaki eklerdir.)
gözetlemişler,
bölgelerde…
117. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili
sözcük yapıca diğerlerinden farklıdır?
-Sözcüğün aldığı eklerle anlamı
değişmemişse yeni bir sözcük oluşmamışsa sözcük basit sözcüktür. Bu durumda
sözcüğün aldığı ekler çekim ekidir.
-Sözcüğün aldığı eklerle anlamı değişmişse
yeni anlamlı bir sözcük oluşmuşsa sözcük türemiş sözcüktür. Bu durumda sözcüğün
aldığı eklerde yapım eki vardır.
-İki sözcük birleşmişse sözcük
birleşiktir.
*Türkiye
son dönemde sözü dinlenir, başarılı, lider bir ülke olmaya başladı.
basit basit türemiş basit türemiş türemiş basit basitbasit
basit türemiş
118. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde
“-tır” eki farklı bir anlamda kullanılmıştır?
-Ders
bitmiştir.
(Kesinlik) -O gelmiştir. (Tahmin)
CÜMLE TÜRLERİ
0 yorum:
Yorum Gönder